“Η Καλλιθέα είναι σίγουρα η πόλη που μένουμε, είναι όμως η πόλη που ζούμε; Μήπως και εμείς σαν τα βιαστικά αυτοκίνητα την προσπερνάμε στις καθημερινές μετακινήσεις μας και δεν την ζούμε στην πράξη; Μετά το σχολείο, χαθήκαμε σε άλλες γειτονίες, η μια να σπουδάζει εκεί, ο άλλος να δουλεύει αλλού, πού πήγε η γειτονία που με το ζόρι παίζαμε στους δρόμους της; Οι ζωές μας κατακερματίστηκαν σε όλη την Αθήνα και η πόλη μας μόνο μας κοιμίζει. Όμως πρέπει να υπάρχει ένας χώρος και για εμάς, κι αν δεν υπάρχει, αφού τόσο τον έχουμε ανάγκη ας τον δημιουργήσουμε”.
Με αφετηρία τις κοινές τους ανησυχίες, όπως εκφράζονται παραπάνω στη σελίδα τους στο Facebook, και τη βαθιά τους αγάπη για τον κόσμο του βιβλίου και του πολιτισμού ευρύτερα, το 2014 μια παρέα νέων δημιούργησαν έναν χώρο για να μαθαίνουν, να συναντιούνται και να μπορούν να υπάρχουν μέσα στην πόλη τους· την Λέσχη Συλλογικής Ανάγνωσης “στο Ράφι“. Με αφορμή έργα, όπως πρόσφατα το κείμενο «Εμείς οι πρόσφυγες» της Χάνα Άρεντ, η ομάδα διοργανώνει συζητήσεις και εκδηλώσεις, που συνήθως φιλοξενούνται στο Χατζίνειο Ίδρυμα Καλλιθέας.
Παιχνίδια με τις λέξεις στον καταυλισμό Ρομά Νομισματοκοπείου
Τον τελευταίο χρόνο η ομάδα επέκτεινε τη δράση της πέρα από τα σύνορα της γειτονιάς. Όλα ξεκίνησαν από μία προσωπική φωτογραφική δουλειά της Κατερίνας Τσικαλάκη στον καταυλισμό Ρομά Νομισματοκοπείου, που την έφερε κοντά με τους ανθρώπους του καταυλισμού και τις ανάγκες τους. Από πέρυσι την άνοιξη, η Κατερίνα μαζί με την Ελένη Ντζάνη και την Αλίκη Κοσυφολόγλου επισκέπτονται κάθε Κυριακή πρωί τον καταυλισμό, που βρίσκεται λίγα μέτρα μακριά από τον σταθμό του μετρό. Μέσα από δραστηριότητες δημιουργικής απασχόλησης με αφετηρία τη γλώσσα, επιδιώκουν να ενθαρρύνουν τα μικρά μέλη του οικισμού και να τους δώσουν κίνητρα για μάθηση. Μεγάλη υποστήριξη σε αυτή την προσπάθεια προσφέρει ως διαμεσολαβητής, ο Σπύρος Καλαμιώτης, ο ίδιος κάτοικος του οικισμού και αναπόσπαστο μέλος της ομάδας πλέον.
Αρκεί ένας πολύχρωμος σπάγκος για να οριοθετήσει τον χώρο του παιχνιδιού. Την ημέρα της επίσκεψής μας – ήταν η πρώτη Κυριακή του Μαρτίου – τα παιδιά ανακάλυψαν παροιμίες για την άνοιξη που καταφτάνει. Παιδιά διαφορετικών ηλικιών, καθισμένα σε κύκλο κάτω από τον ηλιόλουστο ουρανό, τραβούσαν στην τύχη από ένα ασημένιο κουτί χαρτάκια με παροιμίες και ρητά, τα διάβαζαν και με τη βοήθεια των τριών κοριτσιών αναζητούσαν τη σημασία τους.
“Η δράση μας στην κοινότητα Ρομά του Νομισματοκοπείου μας κάνει να αναμετριόμαστε καθημερινά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά του καταυλισμού”, μας εξηγεί η Αλίκη. Στον καταυλισμό , που βρίσκεται εκεί από το 1971, ζουν περίπου 74 οικογένειες. Σε ό,τι αφορά τα παιδιά του οικισμού, η σχολική διαρροή είναι μεγάλη. “Αυτά τα παιδιά δεν έχουν ίσες ευκαιρίες με τα άλλα, ζουν σε συνθήκες με χαρακτηριστικά απομόνωσης και γι’ αυτό, για να υπάρξει αποτέλεσμα, θα πρέπει οι παρεμβάσεις να είναι συστηματικές και να δένονται με ευρύτερες πρωτοβουλίες”, προσθέτει η Κατερίνα.
Πάντως η αλλαγή στη συμπεριφορά των παιδιών μέσα σε έναν χρόνο, αναδεικνύει τόσο τις ανάγκες όσο και τις δυνατότητές τους. “Υπάρχει διαφορά στον τρόπο με τον οποίο συμμετέχουν στο παιχνίδι, έχει αυξηθεί η συγκέντρωσή και η αφοσίωσή τους”, αναφέρει με χαρά η Κατερίνα.
Η ομάδα έχει ήδη δρομολογήσει τη διαδικασία εξασφάλισης μίας αίθουσας στο Κέντρο Νεότητας του Δήμου Χαλανδρίου ώστε οι δραστηριότητές της να αποκτήσουν στέγη και να αναπτυχθεί σε πιο σταθερές βάσεις η Παιδική Λέσχη Ανάγνωσης Ρομά Νομισματοκοπείου. Απώτερος στόχος είναι η ενθάρρυνση της συνύπαρξης παιδιών Ρομά και μη Ρομά με τη συνδρομή της Παιδικής Βιβλιοθήκης Χαλανδρίου “Μίμης Βασιλόπουλος”. Επίσης, προγραμματίζεται ένας κύκλος συζητήσεων σχετικά με την ένταξη των παιδιών Ρομά στο σχολείο με στόχο οι δύο πόλοι της ομάδας “στο Ράφι” – της Καλλιθέας και του Νομισματοκοπείου – να γίνουν σταδιακά ένα.
“Το Social Dynamo είναι για εμάς αυτό που λέει η λέξη”
Η ομάδα “Στο ράφι” είναι ακόμα άτυπη, δηλαδή χωρίς νομική υπόσταση και χωρίς δικό της χώρο. Η συμμετοχή της στο Social Dynamo φαίνεται να έχει λειτουργήσει ήδη θετικά. “Το Social Dynamo είναι για εμάς αυτό που λέει η λέξη. Μας παρέχει ενδυνάμωση και μας ενθαρρύνει να δουλεύουμε πιο συστηματικά και ομαδικά. Ήδη έχουμε καταφέρει να φτιάξουμε ένα πλάνο για το πώς θα πρέπει να προχωρήσουμε”, εξηγεί η Ελένη, που προσθέτει ότι η αλληλεπίδραση με τις άλλες ομάδες και η ανταλλαγή καλών πρακτικών αποτελεί μία πολύ σημαντική ευκαιρία.
Κείμενο και φωτογραφίες: Μαρίνα Τομαρά, Τμήμα Επικοινωνίας
