Το «Παρατηρητήριο για το Μάτι» αποτελεί μία δημοσιογραφική ερευνητική πρωτοβουλία με μακροχρόνιο ορίζοντα, η οποία εστιάζει στην πορεία ανοικοδόμησης των περιοχών της Ανατολικής Αττικής που επλήγησαν από τη φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου 2018. Με ρεπορτάζ, συνεντεύξεις, αφιερώματα, καθώς και δράσεις στην περιοχή, το Παρατηρητήριο παρακολουθεί βήμα-βήμα τις διαδικασίες της κοινότητας στο Νέο Βουτζά, το Μάτι και την ευρύτερη περιοχή – από την κατεδάφιση των αυθαιρέτων, τις αποζημιώσεις, την αδειοδότηση και κατασκευή νέων σπιτιών, τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, την επιστροφή των κατοίκων, τη διαχείριση και αξιοποίηση των κονδυλίων, τη ζωή των παιδιών στο σχολείο, την αναδάσωση, μέχρι και μικρά περιστατικά της καθημερινότητας.
Την επιμέλεια της έρευνας έχει ο Τάσος Τέλλογλου, δημοσιογράφος που ασχολήθηκε συστηματικά με την πυρκαγιά από τις πρώτες ημέρες, και η Ελίζα Τριανταφύλλου, ενώ την ομάδα συμπληρώνουν δημοσιογράφοι, φωτογράφοι, σκηνοθέτες, μοντέρ, κ.α. Το υλικό που αναρτάται στον ιστότοπο https://matiobserver.gr είναι διαθέσιμο προς κάθε πολίτη ή φορέα που επιθυμεί να ενημερωθεί για τις εξελίξεις στην περιοχή, καθώς και προς όλα τα ΜΜΕ, προς αναπαραγωγή.
Το Παρατηρητήριο, μέσα από τις παρεμβάσεις που δρομολογεί, επιδιώκει να εμποδίσει την καθημερινότητα των «μεγάλων ειδήσεων» να περιθωριοποιήσουν ή/και να «εργαλειοποιήσουν» τα γεγονότα στο Μάτι. Ταυτόχρονα επιχειρεί σταδιακά να δημιουργήσει ένα σώμα αξιόπιστης γνώσης, ώστε να μπορεί ο πολίτης να ανατρέξει για να γνωρίζει τους βασικούς δείκτες της εξέλιξης της αποκατάστασης. Τελικά, μακροπρόθεσμος στόχος είναι η τραγωδία αυτή να γίνει αφορμή για την βελτίωση του τοπικού περιβάλλοντος και την ωρίμανση του θεσμικού και κοινωνικού πλαισίου, την ενσωμάτωση νέων, βελτιωμένων πρακτικών στην κοινωνία.
Οι πρωτεργάτες της πρωτοβουλίας «Παρατηρητήριο για το Μάτι» εξηγούν:
«Πιστεύουμε σε ένα ενημερωμένο κοινό που ασπάζεται τα βασικά ιδεώδη της δημοκρατίας και πού έχει τη δύναμη να μετέχει δημιουργικά στη κοινωνία επηρεάζοντας θετικά τις αποφάσεις που το επηρεάζουν. Η δημοσιογραφία έχει να παίξει ρόλο κλειδί σε αυτό, εποπτεύοντας την τήρηση των βασικών αρχών της δημοκρατίας και λειτουργώντας αποφασιστικά στην αποκάλυψη της διαφθοράς, τον έλεγχο της εξουσίας και την ανάδειξη θετικών προτύπων.
Όμως, για να μπορέσουν τα Μέσα Ενημέρωσης να επιτελέσουν αυτόν το ρόλο χρειάζεται να επανακτήσουν την εμπιστοσύνη της κοινωνίας. Η απώλεια εμπιστοσύνης στα Μέσα από μεγάλη μερίδα της κοινωνίας δεν είναι τυχαίο φαινόμενο αλλά είναι απόρροια των κοινωνικών και τεχνολογικών αλλαγών και της δυσκολίας προσαρμογής των Μέσων σε αυτές. Είναι τα Μέσα Ενημέρωσης πρωτίστως που απαιτείται να προσαρμοσθούν στην κοινωνία καθώς αυτή εξελίσσεται ραγδαία και να μετέχουν και αυτά δημιουργικά αναλαμβάνοντας ξανά τον ρόλο τους, χωρίς να θεωρούν δεδομένο το κοινό τους και εστιάζοντας στο να καταλάβουν τις μεταβαλλόμενες ανάγκες του.
Με αυτό το σκεπτικό, προσπάθειες σαν το “Παρατηρητήριο για το Μάτι” σκοπεύουν παράλληλα στο να αποτελέσουν παραδείγματα σύγχρονων πρακτικών δημοσιογραφικής παρέμβασης ώστε να βοηθήσουν, με την εμπειρία που συλλέγεται, στην βελτίωση της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα και επομένως στην συνολική βελτίωση της ενημέρωσης των πολιτών».
